Дали сте навистина подготвени да купите ваш прв дом? Водич за одговорно одлучување

 

Купувањето на прв дом е еден од најзначајните моменти во животот. Тоа е чекор кон независност, сигурност и изградба на иднината. 

Но, исто така е и една од најголемите финансиски обврски што ќе ја преземете.

Како агент за недвижности со речиси две децении искуство, видов многу млади луѓе и семејства кои бездруго скокнаа во купување на дом — и за жал, за некои од нив тоа резултираше со стрес, финансиски притисок, па дури и со губење на домот.

Затоа, пред да потпишете договор или да аплицирате за хипотекарен кредит, сакам да ви помогнам да се запрашате: „Дали навистина сум подготвен/а?"

Хипотекарниот кредит е долгорочна обврска — дали сте свесни за тоа?

Просечниот рок на хипотекарен заем изнесува 15 до 30 години. Тоа не значи дека мора да останете во истиот дом три децении, но значи дека преземате обврска која ќе ве следи долги години, без разлика дали живеете во тој дом или не.

За разлика од изнајмување, каде што можете релативно лесно да се иселите по истекот на договорот, сопственоста доаѓа со долгорочна финансиска одговорност. Ако работите се смените — ако ја изгубите работата, ако мора да се преселите, ако ви се зголемат трошоците — не можете едноставно да си заминете без последици.

Затоа, пред да се обврзете на хипотека, бидете 100% сигурни дека сте подготвени за сопственост на дом.

Три клучни прашања што морате да си ги поставите

Пред да почнете да разгледувате станови или да разговарате со банка, земете малку време и искрено одговорете на овие прашања:

1. Дали сум подготвен/а да се посветам на овој дом и град најмалку 5 години?

Ова е можеби најважното прашање. Купувањето дом има смисла само ако планирате да останете на иста локација барем 5 години.

Зошто? Затоа што:

• Трошоците на купување се високи: даноци, нотарски трошоци, агенциска провизија, административни такси. Сето ова е инвестиција која треба да се врати.
• Вредноста на недвижноста расте со време: Краткорочно, цените можат да варираат, но долгорочно, недвижностите се стабилна инвестиција.
• Трошоците на продажба исто така се значителни: Ако одлучите да продавате по 2 години, можеби нема да имате доволно профит (или воопшто профит) за да ги покриете сите трошоци.

Ако знаете дека за 2-3 години можеби ќе се преселите (поради работа, студии, семејни планови), изнајмувањето е посигурна опција.

2. Дали имам итен фонд кој може да покрие најмалку 3-6 месеци трошоци?

Ова е апсолутен must пред да купите дом.

Итниот фонд е пари кои ги чувате настрана за непредвидени ситуации:

• Губење на работа
• Здравствени проблеми
• Неочекувани поправки во домот (оштетена инсталација, покрив, греење)
• Семејни итни случаи

Кога сте сопственик на дом, вие сте одговорни за се. Нема газда што ќе го поправи бојлерот или ќе ја промени инсталацијата. Ако нешто се скрши, вие плаќате.

Препорака: Пред да купите дом, имајте штедено најмалку 3-6 месечни плати (или трошоци) кои можат да ги покријат сите вашите обврски доколку останете без приход.

Ако немате итен фонд, продолжете да штедите. Не забрзувајте. Подобро е да почекате 6-12 месеци и да влезете во купување подготвени, отколку да влезете неподготвени и да ризикувате финансиска криза.

3. Дали имам стабилен приход?

Банките ќе ве прашаат за приход, но вие треба искрено да се запрашате дали вашиот приход е доволно стабилен за да го издржите товарот на хипотека.

Што значи стабилен приход?

• Имате редовна, фиксна плата (не само привремени или проектни работи).
• Вашата работа е релативно сигурна (не сте на пробна работа, не работите во нестабилна индустрија).
• Вашиот приход покрива удобно ги вашите тековни трошоци плюс идната рата на кредитот плюс резерва за непредвидено.

Вообичаено правило: Вашата месечна рата за хипотека не треба да надминува 30-35% од вашиот нето приход. Ако надминува, ризикувате да живеете "од плата до плата" без простор за штедење, забава или итни случаи.

Пример:

Ако вашиот нето месечен приход е 40.000 денари, вашата месечна рата не треба да биде повисока од 12.000-14.000 денари.

Ако банката ви одобри кредит со рата од 18.000 денари, можеби е подобро да побарате помал кредит или да продолжите да штедите за поголема првоначална уплата.

Дополнителни прашања што треба да ги разгледате

Покрај горенаведените три клучни прашања, постојат и други фактори што треба да ги имате предвид:

Дали имате планови кои можат да ја променат вашата ситуација?

Размислете за следните 3-5 години. Дали очекувате:

• Промена на работа или преселба во друг град/држава?
• Проширување на семејството (деца, што значи поголеми трошоци)?
• Продолжување на образование (магистерски, специјализација)?
• Започнување сопствен бизнис (што може да значи нестабилен приход првите години)?

Ако одговорот е „да" на кое било од овие прашања, можеби е паметно да почекате додека ситуацијата не се стабилизира.

Дали разбирате ги сите трошоци на сопственост?

Многу првокупувачи го гледаат само износот на месечната рата, но заборават дека сопственоста на дом доаѓа со дополнителни трошоци:

• Комунални сметки (струја, вода, греење, интернет)
• Режиски трошоци (одржување на зграда, лифт, чистење, двор)
• Данок на имот
• Осигурување на имот
• Поправки и одржување (бојлер, инсталација, фарбање, мебел)
• Трошоци за селидба (транспорт, пакување, можеби и нов мебел)

Препорака: Додадете уште 15-20% врз месечната рата за покривање на овие дополнителни трошоци.

Што ако одговорот на овие прашања е „НЕ"?

Ако на кое било од овие прашања одговоривте со „не" или „не сум сигурен/а", не е крај на светот. Напротив, тоа е знак на зрелост и одговорност.

Еве што можете да направите:

1. Продолжете да штедите

Секој месец штедете дел од приходот. Поставете си цел — на пример, да заштедите 20% од цената на саканиот стан за првоначална уплата.

Што поголема е првоначалната уплата, толку помала е ратата на кредитот и толку помалку камата ќе платите.

2. Работете на подобрување на кредитната историја

Банките ја гледаат вашата кредитна историја. Ако имате стари долгови или лоша историја, работете на подобрување.

• Плаќајте ги сметките навреме
• Избегнувајте нови кредити пред да аплицирате за хипотека
• Проверете го вашиот кредитен извештај и корегирајте евентуални грешки

3. Истражувајте и образовајте се

Користете го ова време за да научите повеќе за:

• Пазарот на недвижности во вашиот град
• Видови на хипотекарни кредити (фиксна vs. варијабилна каматна стапка)
• Процесот на купување (нотар, договори, порези)
• Финансиско планирање и буџетирање

Што повеќе знаете, толку подобри одлуки ќе донесете.

4. Разговарајте со професионалец

Консултирајте се со агент за недвижности (како мене 😊), финансиски советник или банкарски консултант. Не чекајте да бидете 100% подготвени за да побарате совет — напротив, професионалците можат да ви помогнат токму да се подготвите правилно.

Конечна порака: Паметно, не избрзано

Јас како агент за недвижности не сум тука само да ви продадам стан. Јас сум тука да ви помогнам да донесете најдобра одлука за вас и вашето семејство.

Ако тоа значи да ви кажам „уште не сте подготвени, почекајте 6 месеци", тоа е во ред. Подобро е да почекате и да влезете во купување со сигурност, стабилност и доверба, отколку да забрзате и потоа да жалите.

Купувањето дом е прекрасно искуство — кога е направено на вистинскиот начин, во вистинското време.

Дали сте подготвени? Јавете се!

Ако сте сигурни дека сте подготвени, или ако имате прашања и сакате да разговараме за вашата ситуација, контактирајте ме.

Тука сум да ви помогнам низ целиот процес — од финансиско планирање, преку избор на вистинскиот дом, до потпишување на договорот и предавање на клучевите.

Вашата сигурност и задоволство се мој приоритет.

БУЛЕВАР — Вашиот партнер во светот на недвижности.

📞 Контакт: 077/612-205
📧 Email: bulevarkom@gmail.com